مقایسه مشک گیاهی حیوانی و سنتتیک

عطر سازی یکی از پیچیده ترین کار است که روز به روز هم در حال پیشرفت می باشد، در قدیم پادشاهان و افراد بلند مرتبه کشور ها برای این که در محافل و مجالس خوشبو باشند و جایگاه والای خود را بدون این که با دیگران صحبت کنند  به رخ بکشند از عطر استفاده می کردند بنابراین صنعت عطر سازی از قدیم رواج داشته است هر چند که بیشتر افراد بلند مرتبه از این مایع غلیظ و روغنی شکل استفاده می کردند. اما با پیشرفت تکنولوژ صنعت عطر سازی و پیشرفت فرهنگ در جوامع و بالا رفتن ارزش های بهداشتی عوام هم توانستند از عطر استفاده کنند و برای خوشبویی و طراوت و همچنین نشان دادن بهداشت فردی و تحت تاثیر قرار دادن دیگران از عطر استفاده می کردند.

یکی از ترکیباتی که در عطر ها استفاده می شده است ترکیب عطر مشک حیوانی بوده است که از آهوی مشک موش آبی و اردک استرالیایی گرفته می شده است. اما خب امروزه به این دلیل که بشر به اهمیت جان جانداران دیگر پی برده است و خواهان این است که با حیوانات به همزیستی برسد از مشک حیوانی به ندرت استفاده می شود که در ادامه بیشتر در مورد آن توضیح خواهیم داد.

چرا از مشک حیوانی استفاده نمی شود

مشک حیوانی رایحه ای شیرین. اورینتال. بالزامیک. حیوانی. غلیظ. قوی. تا حدی پودری دارد که عطری خاص از آن بدست می آید اما به این دلیل که آهوی ختن در معرض انقراض قرار دارد و همچنین به این دلیل که قیمت مشک این آهو برابر با 60 هزار دلار آمریکا است معقول و به صرفه نیست که از این مشک حیوانی در عطر استفاده شود، همانطور هم که گفتیم آهوی مشک یا خطن در حال انقراض است و درست نیست که این گونه حیوانی را بخاطر اهداف انسانی نابود کیم، به همین دلیل برای جلوگیری از نابودی این نسل حیوان که برای صرفا اهدافی انسانی مانند رایحه عطر و جلوگیری از افراد سودجو استفاده از مشک حیوانی در عطر ها به دستور ایفرا (IFRA) ممنوع اعلام شده است. و هر تولیدی  که از مشک حیوانی در عطر های خود استفاده کند با جریمه و توبیخ رو به رو می شود.

همچنین به دلیل قیمت بالایی که دارد استفاده آن در صنعت عطر بسیار گران در می آید و فکر نمی کنیم مشتریان بابت یک عطر این مقدار پول را حاضر باشند بپردازند.

استفاده از مشک گیاهی به جای مشک حیوانی

به دلایلی که در قسمت بالا عرض کردم برای این که جای مشک حیوانی را پر کنند باید روی به دیگر روش ها بیاورند که یکی از انها استفاده از گیاه به جای مشک حیوانی است. در تحقیقاتی که انجام شد گیاهانی مانند:

• سنبل ختایی
• سنبل وحشی
• کرفس وحشی

و گیاهانی دیگر مانند این ها که از قضا خواص گیاهی هم دارند می توانند بهترین گزینه برای جایگزینی مشک حیوانی باشند. طی تحقیقاتی که انجام دادند به این نتیجه رسیدند که می توان با تقطیر ریشه این گیاهان و یا تحت فشار قرار دادن آنها توسط co2 می توان اسانسی بدست آورد که رایحه ای مشابه به مشک حیوانی داشته باشد.

اسانسی که از تقطیر ریشه این گیاهان بدست آمد رایحه ای بسیار جالب داشت و بوی آن تقریبا با رایحه آروماتیک و چوبی و خاکی شروع می شود و خیلی زود بوی شیرین و پودری می گیرد. که از آن می توان در عطر ها استفاده نمود و بسیاری از افراد شیفته این بوی خاص هستند.

از این رو یکی از روش هایی که برای جایگزینی مشک حیوانی انتخاب شد و جواب هم گرفت روش تقطیر گیاهی بود و هنوز هم از این روش استفاده میشود.

مشک سنتتیک یا صنعتی

همانطور که میداند صنعت روز به روز در حال پیشرفت است و به دلیل بهره مندی از علم شیمی میتوانی بسیار از چیزها را به صورت مصنوعی تولید کرد، در صنعت عطرسازی هم از عمل شیمی به وفور استفاده می شود، و چون نمی توان از رایحه مشک حیوانی استفاده کرد دانشمندان سعی کردند ان را به صورت مصنوعی تولید کنند تا هم از قیمت پایین تری برخوردار باشد و هم هزینه تمام شده کمتری داشته باشد.

در محیط آزمایشگاهی این اسانس ها به سه دسته شامل نیترو ، پلی سیکلیک و ماکروسیکلیک تولید می شوند. تولید و استفاده مشک های نیترو و پلی سیکلیک در صنعت عطرسازی ممنوع شده است بنابراین فقط می توان از نوع ماکروسیکلیک در عطر های استفاده نمود اما این خود مشکلاتی را به همراه دارد که یکی از آنها این است که کمتر کسی است که بتواند بو و رایحه این عطر را تشخیص دهد. از این رو تولید کنندگانی که از مشک ماکروسیکلیک بجای مشک حیوانی استفاده می کنند مجبور هستند آن را با دیگر مشک های تولید شده ترکیب نمایند تا بتوانند رایحه ای مطلوب را تولید کنند که عامه پسند باشد و اشخاص از بکارگیری آن راضی باشند.

رایحه ای که از این ترکیب بدست میاید ترکیب بویی از:

• شفاف
• تمیز
• شیرین
• میلکی یا خامه ای  
• سبک
• لایت و روشن و تا حدی پودری

را دارا است که تقریبا میشه گفت مشابه نوع حیوانی این اسانس می باشد.

جمع بندی

برای این که بخواهند مشک حیوانی تولید کنند باید از غده و یا کیسه جنس نر حیواناتی مانند آهوی مشک استفاده کنند که به دلیل این که این حیوان در معرض انقراض است و هزینه بدست آوردن مشک ان بسیار گران در می آید و همچنین ممکن است عطرساز با مجازات و جریمه روبرو بشود از این کار صرف نظر کرده اند و بیشتر روی به روش های گیاهی و صنعتی آورده اند.

سوالات متداول

هزینه بدست آوردن مشک حیوانی چقدر است؟

هزینه هر کیلو مشک آهوی ختن برابر با 60 هزار دلار آمریکا می باشد.

مشک حیوانی را از چه حیواناتی می گیرند؟

این مشک را از جنس نر حیواناتی مانند آهوی ختن، موش آبی و اردک استرالیایی می گیرند

بهترین جایگزین عطر مشک حیوانی چیست؟

بهترین جایگزین عطر مشک حیوانی را می توان اسانسی که از گیاهانی مانند سنبل ختایی سنبل وحشی

کرفس وحشی گرفت دانست.