* کاوشگرهای روباتیک تاکنون پی برده‌اند که سیاره‌ی بهرام (مریخ) دنیایی از گوگرد، اسیدها، منیزیم، آهن و ترکیب‌های کلر است که همگی زیر نور خورشید، درون هوای سرشار از دی اکسید کربنِ آن به دام افتاده‌اند.
ولی این آمیزه‌ی پیچیده و شگفت‌آور چه بویی می‌تواند داشته باشد؟

به نظر می‌رسد هر کسی -و نه فقط خودروهای کاوشگر- می‌تواند پاسخ این پرسش را بیابد، زیرا شاید راهی برای بازآفرینی بوی سیاره‌ی سرخ همین جا روی زمین وجود داشته باشد.

فناوری هِداِسپیس
یک نوآوری به نسبت تازه در پیشه‌ی عطرسازی، فناوری هِداِسپیس (Headspace tech) است.

ژاکلین فورد موریه، بنیانگذار و دانشمند ارشد شرکت All These Worlds LLC در کالیفرنیا، که برای آفرینش "تجربه‌های فراگیر" در انواع برنامه‌های کاربردی از واقعیت مجازی (VR) و دیگر فناوری‌ها بهره می‌گیرد می‌گوید: «در این فناوری مولکول‌‎ها گردآوری می‌شوند، سپس نمونه‌ی گردآمده برای بررسی طیفی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. چیزهایی که پدید می‌آید معمولا با هم آمیخته می‌شوند تا عطری بیافرینند که بوی آن مولکول‌ها را داشته باشد.»

موریه فکر می‌کند شاید بتوان از هِداسپیس، یا چیزی مانند آن برای رمزگشایی از بوی سیاره‌ی بهرام کمک گرفت.

"گردن‌بند بو" که برای بررسی نیروی
بویایی جهت بهبود آزمایش های واقعیت
واقعیت مجازی ساخته شده.
وی می‌گوید: «من فکر می‌کنم طراحان عطرسازی نوین دوست داشته باشند رشته‌ای از عطرها را بسازند که برداشت ویژه‌ی خودشان از بوی احتمالی سیاره‌ی سرخ باشد.»

به گفته‌ی موریه، یکی از کاوشگرهای آینده می‌تواند یک خوانش طیفی از هوای بهرام انجام دهد و سپس داده‌های به دست آمده را به زمین بفرستد تا سخت‌افزارِ هِداسپیس به کمک آن بوی سیاره‌ی سرخ را بازسازی کند.

وی می‌گوید: «این نکته‌ی جالبِ کار طراحان عطرسازی است. آنها می‌توانند این عنصرهای بدبو را به هم بیامیزند و عطری بسازند که هم نشانگر بهرام واقعی باشد و هم بوی خوب بدهد. بسیاری از عطرهای ممتاز اندکی از عنصرهایی که به تنهایی بدبو هستند را در خود دارند.»

موری حدس می زند که بوی غالب در بهرام باید بویی به نسبت تند با بوی گازی ترکیبات گوگرد باشد، که بوی گس و شیرینی در آن آمیخته شده. این بو می تواند بخشی بزرگ از زندگی ساکنان آینده‌ی این سیاره باشد.

وی می‌گوید: «۳۰ تا ۴۰ سال دیگر را تصور کنید، زمانی که انسان‌ها زیستگاه‌هایی بر روی بهرام ساخته‌اند و نه تنها بوی این سیاره را پذیرفته‌اند، بلکه در عمل آن را به نام بوی وطن می‌شناسند.»

وی می‌افزاید: «ساکنان آینده‌ی بهرام شاید بوهای آنجا را برای ساختن عطرهایی هماهنگ با بوهای سیاره‌ای که با آن سازگار شده‌اند به کار برند.»
پژوهش‌ها بارها و بارها نشان داده‌اند که بو پیوند نزدیکی با حافظه دارد؛ حس کردن یک بوی آشنا می‌تواند نوستالژی و احساسات نیرومند دیگری درباره‌ی گذشته‌های دور را برانگیزد.

موریه می‌گوید: «بنابراین اگر انسان‌های سیاره‌ی سرخ نیاز به بازگشت به زمین پیدا کنند، به طور قطع باید یک یا دو شیشه "عطر سیاره‌ی سرخ" (Eau de Red Planet) را همراه خود بیاورند تا روزهایی که بر روی این پایگاه انسانی دوردست گذرانده‌اند را به یادشان بیاورد.»

برخوردهای فرازمینی
رمزگشایی یا بازسازی بوی بهرام نخستین رویارویی بشر با بوهای فرازمینی نبوده.

هریسون اشمیت، زمین‌شناس-فضانورد
آپولو ۱۷، به هنگام ماه‌نوردی در ۱۹۷۲.
او خاکی را که از سطح ماه به لباسش
چسیده بود با خود وارد گردونه‌ ماه‌نشین
کرد. سرنشینان فضاپیما بوی این خاک
را مانند بوی باروت سوخته دانستند.

برای نمونه، برخی از فضانوردانی که در برنامه‌ی آپولو بر روی ماه گام گذاشتند، پس از بازگشت به درون فضاپیما متوجه شدند که لباس‌ فضاییشان آلوده به موادِ سنگ‌هاییست که از ماه برداشته بودند. این فضانوردان همین که کلاهخودشان را برداشتند بوی ماه را حس کردند، بویی مانند خاکسترِ تر (wet ash) در بخاری یا باروت تفنگی که تازه شلیک شده.

پس از آن، در سال ۱۹۹۸ دانشمندان شرکت بین‌المللی عطر و مزه (IFF) در نیویورک یک گیاه گل رز مینیاتوری را با شاتل دیسکاوری که راهی ماموریت STS-95 بود به فضا فرستادند تا اثر ریزگرانش بر "بو" را بررسی کنند.

این دانشمندان به رهبری براجا موخرجی به کمک فناوری‌های ویژه، دگرگونی‌های بنیادی که در مدت پرواز سفر شاتل در بوی گل رخ می‌داد را دنبال کردند.

سال گذشته، نمایندگان IFF در یک پست وبلاگ نوشتند: «این دانشمندان سرانجام نمایه‌های نوآورانه‌ای به جهان عرضه کردند که از آن زمان تاکنون موفقیت‌های تجاری بسیار بزرگی به دست آورده.»

افزون بر آن، هنرمند کری پترسون هم ساخت بوهایی از زندگی زمینی را بررسی کرده که می‌توانند به عنوان اطلاعات بویایی از زندگی زمینی به پیام‌های چندکانالی میان‌ستاره‌ای افزوده شوند. از دیگر سو، طراح ساکیا ویلسون-براون هم در پی اینست که بداند یوفوها چه بویی می‌توانند داشته باشند. [!]

* منبع یک ستاره در هفت آسمان
https://1star-7skies.blogspot.nl/2016/06/blog-post_23.html